De meerwaarde van een verandering vooraf inzichtelijk maken blijkt voor veel organisaties lastig. Hoe bepaal je de effecten en hoe kwantificeer je die? Het project integrale aanpak van de Maatschappelijke Opvang in centrumgemeente Almelo heeft gekozen voor de Effectenkaarten in combinatie met de Effectencalculator en een Effectenboom. Met deze drie instrumenten zijn de maatschappelijke effecten van het project vooraf inzichtelijk gemaakt en is zich gekregen op de maatschappelijke businesscase.
De Effectenkaart vormt het centrale deel bij het bepalen van de (maatschappelijke) meerwaarde en beantwoordt de volgende vragen:
- Wie ondervindt de effecten (stakeholders)?
- Welke effecten zijn dat?
- Hoe worden deze effecten bereikt (activiteiten)?
- Hoe zijn deze effecten te meten (indicatoren)?
- Hoe groot is de verandering?
Om een beter gevoel te krijgen bij de effecten, zijn met behulp van de Effectencalculator voor een aantal representatieve casussen de effecten bepaald. Deze kijkt naar de situatie zonder de verandering en de situatie mét de verandering en bepaalt op basis daarvan het effect. De Maatschappelijke prijslijst[1] heeft geholpen om een waarde toe te kennen aan de effecten. Een leerpunt is wel om professionals niet te veel te belasten bij de financiële waardering en hen vooral te laten nadenken over de tijdsinvesteringen en -besparingen.
Het inzichtelijk krijgen van de effecten bleek voor professionals ook lastig, wat is nu een resultaat en wat is een effect? Hiervoor is een Effectenboom (of doelenboom) gemaakt. Daarmee is onderscheid gemaakt tussen korte, middellange en lange termijn effecten en ontstond een logische keten van resultaten en effecten. Tezamen hebben de drie instrumenten geholpen om met beperkte inspanning goed zicht te krijgen op de effecten en de maatschappelijke businesscase.
Een belangrijk aandachtspunt bij het opstellen van een maatschappelijke businesscase is dat een papieren besparing niet altijd gelijk staat aan een werkelijke besparing. Een besparing door een kortere behandeling kan direct worden ingeboekt, maar een besparing op een voorziening is lastiger. Bijvoorbeeld als mensen korter in de maatschappelijke opvang verblijven, levert dat pas een echte besparing op wanneer de capaciteit ook kan worden teruggebracht. En dat is weer afhankelijk van de bezettingsgraad.
Wil je meer weten over sturen op effecten? Kom dan naar onze training Sturen op effecten of neem vrijblijvend contact op met Erik van Es, via e.vanes@insightszorg.nl.
[1] De Maatschappelijke prijslijst is een lijst me veelvoorkomende maatschappelijke kosten zoals huishoudelijke hulp, bijstandsuitkering, verblijf maatschappelijke opvang, jaar detentie etc.